Η έρευνα

Προκειμένου να διερευνηθεί το φαινόμενο της διαρροής από το γυμνάσιο των μαθητών της μειονότητας και να εντοπιστούν οι παράγοντες που το καθορίζουν, οργανώθηκε έρευνα η οποία κατέγραψε αναλυτικά τη σχολική πορεία και την επίδοση των εγγεγραμμένων στο γυμνάσιο μειονοτικών μαθητών κατά την πενταετία 1997-2002. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο μέσω του οποίου καταγράφηκαν τα ατομικά χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία, γεωγραφική προέλευση, δημοτικό σχολείο αποφοίτησης) καθώς και τα χαρακτηριστικά της φοίτησης των μαθητών (προαγωγή στην επόμενη τάξη, επανάληψη τάξης ή εγκατάλειψη του σχολείου, μετεγγραφές και επίδοση στα μαθήματα).
Τον πληθυσμό της έρευνας αποτέλεσαν 3 γενιές μαθητών, δηλαδή οι μαθητές της μειονότητας που ήταν γραμμένοι μόνο στην Α΄ γυμνασίου (ανεξάρτητα από το αν αυτή η εγγραφή είναι η πρώτη ή όχι) κατά τα σχολικά έτη: 1997-98, 1999-00, 2001-02. Η έρευνα δεν εξέτασε το σύνολο των εγγεγραμμένων μειονοτικών μαθητών και στις τρεις τάξεις του γυμνασίου μια δεδομένη σχολική χρονιά, γιατί ο στόχος δεν ήταν η στατική αποτύπωση της εικόνας. Αντίθετα υιοθετήθηκε μια πιο δυναμική προοπτική, η οποία επέτρεψε την ανασύνθεση των χαρακτηριστικών της σχολικής πορείας ξεχωριστά για κάθε γενιά μαθητών (ποιοι και πόσοι ολοκληρώνουν κανονικά το γυμνάσιο σε 3 χρόνια, ποιοι και πόσοι αποφοιτούν με καθυστέρηση ή εγκαταλείπουν κλπ). Το σύνολο των εγγεγραμμένων στην Α΄ γυμνασίου κάθε χρονιάς περιλαμβάνει μαθητές κανονικά εγγεγραμμένους για πρώτη φορά, άλλους που επαναλαμβάνουν την τάξη καθώς και μαθητές εγγεγραμμένους που δεν φοιτούν. Ο τρόπος συλλογής των δεδομένων δίνει τη δυνατότητα να μελετηθούν ξεχωριστά αυτές οι κατηγορίες. Η επιλογή να γίνει αναλυτική καταγραφή των δεδομένων για τρεις διαδοχικές χρονιές, εξυπηρετεί την ανάγκη να διερευνηθεί το ζήτημα σε σχετικό βάθος χρόνου. Παρά το γεγονός ότι το εξεταζόμενο διάστημα της πενταετίας 1997-2002 είναι μικρό, μια τέτοια θεώρηση έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί, εκτός από την ανάδειξη του προβλήματος, επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις δυναμικές που διαγράφονται.
Η έρευνα έγινε κατά το σχολικό έτος 2002-03 και είχε το χαρακτήρα καθολικής απογραφής, συγκέντρωσε δηλαδή στοιχεία για το σύνολο των εγγεγραμμένων κατά τα σχολικά έτη 1997-98, 1999-00, 2001-02 μειονοτικών μαθητών στην Α΄ τάξη των δημοσίων γυμνασίων των νομών Ξάνθης και Ροδόπης, καθώς και των μειονοτικών γυμνασίων Ξάνθης και Κομοτηνής και των ιεροσπουδαστηρίων Εχίνου και Κομοτηνής. Η συλλογή των δεδομένων έγινε από τα στοιχεία του μητρώου μαθητών κάθε σχολείου, με βάση τα οποία συμπληρώθηκαν ανώνυμα τα ερωτηματολόγια, ένα ανά εγγεγραμμένο μαθητή. Συνολικά συμπληρώθηκαν 4.259 ερωτηματολόγια.