Araştırma
Azınlık öğrencilerinin önemli bir bölümünün eğitimini yarıda bırakıp ortaokuldan ayrılması olgusunu incelemek ve bu olgunun etkenlerini bulmak amacıyla, PEM'in geçen safhasında geniş çaplı bir araştırma yapılmıştır. Araştırmaya, 1997 ile 2002 arasındaki beş yıllık süre içinde ortaokullara kayıtlı azınlık öğrencilerinin okul süreci ve okuldaki performansı ile ilgili ayrıntılı verilerin toplanmasıyla başlanmıştır. Araştırmacılar, veri toplama aracı olarak, özel hazırlanmış formlar kullanmışlardır. Bu formlardan herbirine bir öğrencinin, eğitimle alâkalı bireysel özellikleri (cinsiyet, yaş, doğum yeri, mezun olduğu ilkokul) ve ayrıca eğitiminin nasıl ilerlediğiyle ilgili bilgiler (meselâ, sınıfını geçmiş mi yoksa tekrar etmek zorunda mı kalmış? Okula devam mı ediyor yoksa okuldan ayrılmış mı? Başka bir okula transfer mi olmuş? Derslerinde ne ölçüde başarılı?) kaydedilmiştir. Formlara öğrencilerin isimleri kesinlikle yazılmamış, veriler isimsiz toplanmıştır.

Araştırmada incelenen kitle üç öğrenci kohortundan (grubundan) oluşmaktaydı. Daha somut olarak ifade etmek gerekirse, yalnız 1997-1998, 1999-2000 ve 2001-2002 ders yıllarında ortaokulun birinci sınıfına kaydını yaptırmış öğrencilerin (ilk defa kaydolanların yani sıra, sınıfta kaldıkları için aynı sınıfa tekrar kaydolanlar da dahil) okul süreci incelenmiştir. Araştırma, belli bir ders yılında bütün ortaokulların üç sınıfında da kayıtlı bütün öğrencileri kapsamına almamıştır. Çünkü incelenecek kitleyi bu kadar genişletmek, araştırmanın amacı için gerekli değildi. Amaç, genel tablonun statik bir görüntüsünü elde etmekten ziyâde, her öğrenci kohortu için, ayrı ayrı, okul süreci değişkenlerinin (bundan kastedilen, meselâ öğrencilerden hangileri ve kaç öğrenci orta öğretimi 3 senede tamamlamaktadır? Hangi öğrenciler ve kaç öğrenci ortaöğretimi gecikmeli tamamlamaktadır veya okuldan ayrılmaktadır? Vs.) nasıl zamanla biçim değiştirdiğini gözlemlemekti. Araştırmacılar da işte bunu mümkün kılacak daha dinamik bir perspektif kullanmışlardır.

Yukarıda belirtilen her üç ders yılı için ortaokul birinci sınıfına kayıtlı olan öğrencilerin toplam sayısı, (a) ilk defa kaydolmuş öğrencileri, (b) sınıf tekrar etmek zorunda kalan öğrencileri, ve (c) sınıfa kayıtlı olup da derslere devam etmeyen, okula gitmeyen öğrencileri kapsamaktadır. Araştırmacılar, verilerini bu üç kategoriyi ayrı ayrı inceleyebilecek şekilde toplamışlardır.

Verilerin her kohort için üç sene ardarda ayrıntılı bir biçimde kaydedilmesi ise, sorunların boyutlarında zamanla meydana gelen değişikliklerin incelenmesi ihtiyacına cevap vermektedir. İncelenen beş yıllık dönemin (1997-2002) kısalığına rağmen zaman boyutunun araştırmaya katılması, faal olan ve gelişen dinamikler hakkında sonuçlar çıkarılmasını mümkün kıldığı için özellikle önemliydi.

2002-2003 ders yılı sırasında yapılmış olan bu araştırma, kapsamlı bir sayım niteliğindedir. Başka bir deyişle, araştırmacılar örneklem kullanmamışlardır; 1997-1998, 1999-2000 ve 2001-2002 ders yılları için Rodopi (Rodop) ve Ksanthi (İskeçe) illerindeki bütün devlet ortaokullarının, iki azınlık ortaokulu ve iki medresenin birinci sınıfına kayıtlı bütün öğrenciler hakkında veri toplamışlardır. Veriler, her okulun resmi kayıt ve belgelerinden toplanmıştır. Bu kayıt ve belgeleri inceleyen araştırmacılar, her kayıtlı öğrenci için birer veri formu doldurmuşlar, forma, o öğrencinin ismini yazmadan, araştırmada kullanılacak bilgileri girmişlerdir (kaydetmişlerdir). Toplam 4,259 veri formu doldurulmuştur.