Uzun Süreli Bir Eğitsel Destek ve Çabanın Sonuçları
Program, Trakya’daki Müslüman Azınlık çocuklarının eğitiminin daha iyi bir duruma getirilmesini amaçlayan uzun süreli, çok-yıllı, bir çabadır. Yunan devletinin, 90’lı yıllarda şekillenmeye başlayan, Azınlık mensubu vatandaşlara yönelik yeni stratejisinin bir ürünüdür. Devletin o zamana kadar uygulamış olduğu ayırımcı ve marjinalleştirici politikaların, Azınlık mensuplarının topluma entegrasyonunu engellediği, Türkiye otoritelerine bağımlılığını artırdığı ve, üstelik, ülkenin Avrupa’daki imajında kara bir leke oluşturduğu tespit edilmişti. Yeni stratejinin merkezinde “isonomìa” – kanun önünde eşitlik – ve “isopolitìa” – eşit vatandaşlık hakları – ilkeleri yer almaktadır.
Bu değişikliğin, bu yeni stratejinin bir parçası da bu Program'dır. “Müslüman Azınlık çocuklarının okul vasıtasıyla Yunan toplumuna uyumlu entegrasyonu ve onların çoğunluk tarafından eşit haklara sahip, eşit değerde yurttaşlar olarak kabul edilmeleri” ana hedefine sahip bir eğitim politikası olarak oluşturulmuş Programımızın finanse edilmesi için 1996 yılında AB’ye başvurulmuş ve bu başvuru Avrupa Sosyal Fonu tarafından kabul edilmiştir. O tarihten günümüze kadar, 15 yıl boyunca, Programımız, Azınlık için bir eğitim politikası olarak, gelmiş geçmiş bütün hükümetlerin bütün eğitim bakanları tarafından desteklenmiştir.
Program'ın başladığı tarihte, Azınlık çocuklarına sunulan eğitim, berbat bir durumdaydı. Çocuklar ilkokulu yetersiz, hatta yetersizin de yetersizi bir Yunanca bilgisiyle bitiriyorlardı. Bu yetersizlik, çoğunun eğitimine devam etmesini neredeyse imkânsız hale getiriyor, topluma entegrasyonuna da bir engel teşkil ediyordu. Programımızın yaptığı bir araştırmanın da gösterdiği gibi, bu çocukların % 65’inden fazlası dokuz yıllık zorunlu eğitimi tamamlayamıyordu. Bütün şartlar olumsuzdu; Azınlık çocuklarının, sadece onlara mahsus “Azınlık” ilkokullarında eğitim görmesi ise, Azınlığın genel bir tecrit edilmişlik ortamında yaşadığı da dikkate alındığında, onların kültürel bir gettoda sosyalleşmeleri anlamına geliyordu. Okulun bu toptan başarısızlığının bâriz nedenlerinden biri, okutulan okul kitaplarıyla Yunanca’nın öğretilmesinde kullanılan yöntemdi. Azınlık çocuklarına Yunanca, ülkenin bütün okullarında kullanılan okul kitaplarıyla öğretiliyordu. Yani kullanılan kitaplar, çocukların ilkokul birinci sınıfa Yunanca konuşmayı çok iyi öğrenmiş olarak geldikleri varsayımıyla hazırlanmış kitaplardı. Ana dili başka olan çocuklar için bu kitaplar kesinlikle uygun değildi.
Programımızın çok yönlü çalışmaları iki eksen etrafında düzenlendi:
Α) Okul içindeki Destek Çalışmaları
Program, kolay ve zevkle öğrenilir hale getirdiği Yunan dilini, ayrıca Azınlık çocuklarının okul vasıtasıyla toplumda yükselme beklentilerine hizmet edecek bir araca da dönüştürdü. Çağdaş pedagojik ilkelere dayanan, en son teknolojilerden yararlanan, Yunanca’nın ikinci dil olarak öğretilmesi için geliştirilmiş yöntemleri kullanan yeni ders kitapları ve eğitsel materyaller hazırladı. Çocukların içinde yaşamakta olduğu özel toplumsal ve kültürel çerçeveyi de dikkate alan bu kitap ve materyaller, Azınlığın dil ve kimliğine saygıyı, Azınlık öğrencilerinin eğitim sistemine entegrasyonunun ve okulda başarılı olmalarının temel önşartı olarak kabul etmektedir. Programın kitapları, 2000 senesinden beri Azınlık okullarının resmî kitaplarıdır.
Yeni kitapların doğru ve etkili bir şekilde kullanılması, öğretmenlere verilen sistemli hizmetiçi eğitim sayesinde mümkün oldu. Bu hizmetiçi eğitim, Yunanca’nın ikinci veya yabancı dil olarak öğretilmesi, çiftdilliliğin nasıl ele alınacağı ve ana dilinin hem ikinci bir dilin öğrenilmesindeki hem de genel olarak öğrenimdeki çok önemli rolü gibi konuları kapsıyordu. Öğretmenlerin görevlerini hakkıyla yerine getirmeleri için bunlar gerekli, üstelik Trakya’nın özel koşulları için büyük önem taşıyan bilgilerdi.
Yukarıdakilere paralel olarak, Programımız, eğitimin her basamağı için, Azınlık çocuklarına yönelik, onların Yunanca bilgisini geliştiren, eksik bilgilerini gideren, onları daha fazla öğrenmeye motive eden takviye amaçlı eğitim çalışmaları düzenleyerek, bu çocukların okulda daha başarılı olmalarına kesin bir katkıda bulunmuştur.
Β) Okul Dışındaki Destek Çalışmaları
KESPEMlerin (Program Destek Merkezleri’nin) kurulması belirleyici önemde bir adım olmuştur. KESPEMler, bilgisayar laboratuvarları ve kitap ödünç veren kütüphanelerle donatılmış, özel bir hizmetiçi eğitimden geçmiş öğretmenlerin Yunanca dersleri verdiği, Programın yeni kitap ve materyalleri ile başka birçok elektronik eğitsel materyal ve öğretici oyunun temin edilebileceği bir tür kültür ve eğitim merkezleridir. Bugün Trakya’nın şehir ve köylerinde toplam on tane böyle Merkez faaliyet göstermektedir. Merkezlerin çok dil bilen hem azınlık hem de çoğunluk mensuplarından oluşan karma personeli, çocuklar ve ebeveynlerinin yabancılık hissetmeyecekleri, bildik bir ortam yaratmıştır. KESPEMler, faaliyetleriyle, merakı geliştiren ve öğrenmeyi zevkli ve yaratıcı bir serüvene dönüştüren pedagojik yöntemlerin ne kadar yararlı olduğunu kanıtlamıştır.
Programın en önemli yenilikçi uygulamalarından biri “seyyar” KESPEMlerdir. Bunlar dört seyyar birim (minibüs) olup, ulaşılması zor, ücra Azınlık köylerine, dizüstü bilgisayarlar ve elektronik eğitsel oyunlar gibi çağdaş teknolojileri kullanan farklı bir eğitim götürmekte, böylece bu köylerdeki çocukların da, ülkedeki tüm çocukların sahip olduğu eğitim ve eğitim araçlarına eşit erişim hakkından yararlanmalarını kolaylaştırmakta, bu hakkı onlar için hayata geçirmektedir.
KESPEMler ayrıca Yaratıcı Gençlik Atölyeleri’ne (“DEN”lere) de ev sahipliği yapmaktadır. DENler, Trakya toplumu için eksikliği hissedilen ve arzulanan en önemli şeylerden birini gerçekleştirmektedir: Azınlık ve Çoğunluktan çocuk ve gençlerin biraraya gelmesini, birarada bulunmasını ve karışık halde ortak amaçlar için işbirliği yapmalarını sağlamaktadır.
KESPEMlerin eğitimdeki büyük başarısı, yerel bölünmüşlüğü aşan, onun üzerinden geçen bir köprü inşa etmelerinden kaynaklanmaktadır. KESPEMler sadece birer öğrenim merkezi değil, çocukları demokratik ve geçmişin olumsuz unsurlarını düzelterek sürekli evrilen bir ülkenin vatandaşı rolüne hazırlayan birer sosyalleştirme merkezidir de.
Azınlık için yeni politikanın bir parçası olan Programımız, Azınlığın eğitiminde son onbeş yılda gözlemlenen büyük değişikliklere tayin edici bir katkıda bulunmuştur. Zorunlu eğitimde okulu bırakma oranı en azından yarı yarıya azalmış, eğitimin bütün basamaklarında ise Azınlık çocuklarının katılımında göz kamaştıran bir artış gerçekleşmiştir.
Ortaokullara devam eden Azınlık öğrenci sayısı iki kattan fazla artmıştır:
1997’de Azınlıktan 1500 öğrenci ortaokullara devam ediyorken, 2010’da bu sayı 3950’ye çıkmıştır.
Liselere devam eden Azınlık öğrenci sayısı beş kattan fazla artmıştır:
1997’de liselerdeki Azınlık öğrencileri toplam 550 iken, 2010’da bu sayı 2750’ye ulaşmıştır.
Yüksek öğretimdeki Azınlık öğrencileri yedi kat artmıştır:
1997’de sadece 68 Azınlık öğrencisi üniversitelere girebilmişken, 2011’de üniversitelere giren Azınlık öğrencileri 482’dir.
Yaklaşımı “ekliyoruz, çıkarmıyoruz; artırıyoruz, bölmüyoruz” sloganında özetlenen Programımız, 1997’den beri Azınlığın eğitim düzeyindeki ve verilerindeki iyileşmeye katkı sağlamakta, çağdaş toplumların ortak özelliği olan kültürel çeşitliliğin önemini vurgulamakta, farklı kültürlerin karşılaşıp birbirini etkilemesinden doğan zenginliğe değer vermekte, bütün dil ve kimliklere saygıyı da her toplumda uyum içinde birlikte yaşamanın vazgeçilmez bir öğesi olarak görmektedir.
